DeepFake’e karşı neler yapabiliriz?

DeepFake, ya da “DerinSahte” daha da Türkçeleştirirsek; “gerçeğe yakınsahtelik içeren videolar” diye tarif edebiliriz sanırım. Farklı yapay zekauygulamaları kullanılmak suretiyle videolar elde edilerek, herhangi birvideodaki konuşmacının söylediklerinin kolaylıkla değiştirilmesi suretiyle“gerçeğe yakın bir sahtelik” üreten programlara verilen genel ad. Bir liderin, patronun veya sıradan birisinindaha önceki konuşma kayıtlarından yola çıkarak, kelimeleri, harfleri hattasesleri kopyalayarak oluşturulan görüntüler, toplumda bir kişi hakkında yanlışdüşünceler oluşmasına sebep olmakta. Şimdilik liderler üzerinden yapılandenemeler, programların yaygınlaşması ile herkesin gündemine girecek. Şantaj vetehdit videoları, küçük düşüren ve rencide eden konuşmalar, hatta insanlarınözel hayatında dair “aslında olmayan görüntüleri” görmeye başlayacağı, gidişatbu yönde...

Bu bize ilk olarak Karakoç/Zeybek’in makalesinde (*) sorduğu soruyusormamıza dair bir yükümlülük yüklüyor artık: GÖRMEK İNANMAYA YETER Mİ?..Yetmiyor pek tabi hele bu gelişmelerden sonra hiç yetmeyeceğe de benziyor. Bukonuda Karakoç/Zeybek’in mutlaka okunması gereken makalesindeki şu tespite deyer vermek gerekiyor sanırım:

“…deepfakelerin topluma ve siyasi sisteme yönelik tehditlerini aşağıdakigibi özetle(n)miştir:

1) Gerçeği sahte haberlerden filtrelemeye çalışan gazetecileri engeller.

2) Propaganda yayarak ve seçimlere müdahale ederek ulusal güvenliği tehditeder.

3) Vatandaşların bilgiye olan güvenine zarar verir.

4) İnsanlar ve kuruluşlar için siber güvenlik sorunları gündeme getirir…”

Yukarda konunun genel çerçevesine vermek istedim. Şimdi ise beş başlıktaesas mevzumuz olan hukuki yönüne değinmek istiyorum.

Saldırının Durdurulmasını

İsteyebilirsiniz

Türk Medeni Kanunu’nun 24 ve 25. maddesi uyarınca kişilik haklarına yönelenve yönelecek olan bir tehdidin/saldırının hukuka aykırılığının tespitiniistemek mümkün. Bu tespit sizi daha önce hazırladığı videoyu paylaşarak, bunuyayacağını söyleyen kişiye karşı olabileceği gibi, bunu yayma da kullanacağısosyal medya platformlarına karşı da istenebilir. Zira kişisel veriler, özelhayat kavramları tüm dünyada genel kabul görmüş ve korunması kabul edilmişkavramlardır. Davada hukuka aykırılığının tespitini kendi yerleşim yerindebulunan hâkimden isterken karar verilinceye kadar tedbiren durdurulmaverilmesini talep etmeyi unutmayın!

5651 s. Kanuna Göre

Talepleriniz Olabilir

5651 s. “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu YayınlarYoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” internet ortamındaişlenen suçları ve hukuka aykırılıkları engellemek üzere ortaya çıkmış birmevzuattır. Kişilik hakkına açık saldırı niteliği taşıyan bu içeriğinçıkartılmasını içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısınabaşvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceğigibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içerik veyahut yer sağlayıcıaracılığıyla sunulan içeriğe erişimin engellenmesini talep edilebilecektir.Buradaki talebi yaparken süreci tüm detayı ile anlatmanız ve mümkün ise hakimlegörüşmenizin yararlı olacağını değerlendirmekteyiz. Burada önemli olan detaylıve izah edici bir dilekçe yazılmasıdır.

Suç Duyurusu

Bir kimseye hakaret etmek, tehdit etmek, şantajda bulunmak suçtur. Bunundeepfake yoluyla yapılıyor olması sonucu değiştirmek, eylemi suç olmaktançıkarmaz. Bunun deepfake videosu ile yapılması mümkün olabilir. Yine sizi birterör örgütüne müzahir hale getiren bir içerik, size ait olmayan bir görüntüyüsizinmiş gibi sunmak da suç oluşturacaktır. Yada videonun bir parçasında sizinbir kişisel verinize yer verilmesi de suç kapsamında girecektir. Bu gibikonularda savcılık yerine delil muhafazasını hızlandırmak için doğrudan SİBERPOLİS birimine gitmek de fayda vardır.

Bu bağlamda ilk akla gelebilecek suçları ve içerik özetlerini aşağıdabelirtiyorum:

TCK 106 Tehdit; Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücutveya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğini söylemveya ima etmek.

TCK 107 Şantaj; Bir kimseyi birşeyi yapmaya zorlamak veya şeref veyasaygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnatedileceği tehdidinde bulunulması.

TCK 123 ve 123/A Kişilerin huzur ve sükununu bozma / Israrlı takip; Sırfhuzur ve sükûnunu bozmak maksadıyla bir kimseye ısrarla hukuka aykırıdavranışlara girişilmesi. Israrlı bir şekilde; fıziken takip etmek ya dahaberleşme ve iletişim araçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişilerikullanarak temas kurmaya çalışmak suretiyle bir kimse üzerinde ciddi birhuzursuzluk oluşmasına sebep olmak.

TCK 125 Hakaret; Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebileceknitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek

TCK 130 Kişinin hatırasına hakaret; Bir kimsenin öldükten sonra hatırasınaonur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veyaolgu isnat etmek

TCK 134 Özel hayatın gizliliğini ihlal; Kişilerin özel hayatınıngizliliğini ihlal etmek, kimse, gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınmasısuretiyle ihlal edilmesi.

TCK 135/136 Kişisel Verileri Ele Geçirme; Hukuka aykırı olarak kişiselverileri kaydetmek, ele geçirmek, yaymak.

TCK 216 Halkı kin ve düşmanlığa tahrik; Halkın sosyal sınıf, ırk, din,mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer birkesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmek.

TCK 217/A Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma; Sırf halk arasında endişe,korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni vegenel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmayaelverişli şekilde alenen yayan kimse,

TCK 225/226 Hayasızca hareketler ve müstehcenlik; Alenen cinsel ilişkidebulunan veya teşhircilik yapmak.

TCK 245/A Yasak cihaz veya programlar; Yasak programlar ile kişilikhaklarına saldırı yapılması bu suç konu edilebilecektir.

Diğer Adımlar

(a) 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu m.84’e göre kişiye ait olanresmin kullanılması ve çoğaltılması yoluyla elde edilen bu içeriklerinyayınlanmasının men edilmesini isteyebilecektir.

(b) 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununa göreayrımcılık içeren videolara karşı başvuru yapılması mümkündür.

(c) Erişim Sağlayıcıları Birliği Tüzüğü gereğince 5651 sayılı İnternetOrtamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenenSuçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (m.8) çerçevesinde doğrudan başvuruda mümkündür.

(d) Sosyal medya platformları bu tip görüntülerin yayılmasını engellemekzorundadır. Bunu bildirdiğiniz halde tedbirleri almak zorundadır. Bu durumkendilerinin belirlediği “terms of servis” yani “kullanım şartları” içindebulunmaktadır. Bunu ihlal edenlere karşı kendi ülkelerinde dava açılması hattameseleye Türk Yargısının katılması mümkündür.

Tazminat Davası

Tüm bu mağduriyetler sonunda size bunları yaşatanlara karşı TAZMİNAT davasıaçarak uğradığınız maddi zararları istemek mümkün. Maddi zararlar yaptığınıntüm masrafları içerir. Avukat, yargılama gibi tutarlar ile hastanedekalmışsanız veya tedavi görmüşseniz bunun masrafları da bu kapsamda kalır.Hatta adliyeye gidiş için tuttuğunuz taksi ücretleri bile buna dahildir.Bunları mutlaka belgelendirin. Ayrıca manevi olarak yaşadığınız zararlar içinde ayrıca manevi tazminat isteme hakkınız vardır. Unutmayınız.

Sonuç

Hali hazırda mücadele için elimizdeki araçlar bunlar. Bunlar yeterli mideğil pek tabii ki. Çözüm daha etkin ve sivil mekanizmalarda bence. Zira hukuk,internete göre daha durağan ve yavaş ilerleyen bir mekanizma. Hızında kanunveya yönetmelik gibi kategorik ve prosedürel enstrümanlar ile yetişmek mümkündeğil. Bu konuda daha önce önerdiğim bir modeli hatırlatmak istiyorum:Türkiye’de sivil toplum ve iletişim uzmanlarından oluşan ve vereceği karar ileinternet alanını düzenleme yetkisine sahip sivil-otorite oluşması elzemdir. Buyapı bu alanda tedbirleri inceleyip hızlı biçimde çözüme kavuşturmalı vekararlarına itirazın Ankara’da oluşacak İnternet Uyuşmazlıkları Mahkemesince(adli, idari karma bir model) incelendiği bir model oluşturulmalıdır.Mahkemenin (bir tür) “class action” yetkisinin olmadı gerekmektedir ki mağduriyetlertek elden ve hızlı şekilde giderilsin.